Wat is Memphis design/Style
De Memphis-beweging maakte in de jaren tachtig furore met tegendraadse, speelse ontwerpen.
meer dan veertig jaar later inspireren hun designs nog steeds,
​
De Memphis-beweging maakte in de jaren tachtig furore met tegendraadse, speelse ontwerpen.
​
Tijdens de Milan Design Week van 1981 probeerde een menigte van meer dan 2000 mensen zich in een kleine keukenshowroom vlak bij de dom te proppen.
Ze hoopten een glimp op te vangen van wat er zich binnen afspeelde: geen signeersessie van een beroemde popster, maar de allereerste presentatie van het designerscollectief Memphis Milano.
Lampen in grillige vormen, stoelen in felle kleuren en met brutale prints, boekenkasten die meer aandeden als sculpturen: de gedurfde ontwerpen gingen als een schok door de designwereld.
In een tijd van functionele meubels zonder poespas was de collectie niet minder dan revolutionair te noemen.
De ontwerpers, geleid door architect Ettore Sottsass, hadden technisch gezien niets nieuws bedacht: ze gebruikten eenvoudige materialen en conventionele technieken. Wat choquerend was, was hun eclectische stijl. Ze combineerden goedkoop met luxe, kunst met popcultuur, bonte kleuren met grillige prints. Ze lieten zich net zo makkelijk inspireren door popart als door traditionele kunst uit India.
​
Het doel van Sottsass en zijn vrienden – een internationale groep jonge designers, onder wie Michele De Lucchi, Nathalie Du Pasquier, Aldo Cibic, George Sowden en Matteo Thun – was om te breken met de ‘goede smaak’. Het moest maar eens klaar zijn met die ingetogen manier van ontwerpen waarbij functionaliteit vooropstond.
Wat Memphis liet zien was het tegenovergestelde van ‘vorm volgt functie’: ontwerpen moest weer een kunstvorm worden. Tegelijkertijd schuwde de groep regels en hiërarchie: alle vormen van kunst en cultuur waren gelijkwaardig en er moest zeker niet verheven over gedaan worden. Hun werken waren dan ook doorspekt met humor en ironie. Een bekend voorbeeld daarvan is de penisvormige vaas van Sottsass, nu een veelgeziene verschijning op Instagram.
​
De ontwerpers waren maar kort samen – in 1986 stapte Sottsass op en een jaar later viel de groep uit elkaar – maar hun stijl was beeldbepalend voor de stijl van de jaren tachtig. Hoewel de sculpturale ontwerpen vooral populair waren onder kunst- en designverzamelaars en nooit doordrongen tot gewone huiskamers, is het niet moeilijk Memphis- invloeden te herkennen in de schreeuwerige prints van moderetailers, felgekleurde Ikea-meubels en zelfs het MTV-logo uit die tijd.
​
Met de huidige eighties revival lijken ook de meubels van het Milanese collectief in populariteit toegenomen. Dankzij millennials is Memphis zijn eigen leven gaan leiden op Instagram.
​
Toch kun je niet van een ‘Memphis-comeback’ spreken, zegt Alberto Bianchi Albrici, huidige eigenaar van de Memphis Milano Post Design Gallery in Milaan: ‘Memphis is nooit weggeweest en heeft altijd artiesten uit allerlei disciplines geïnspireerd.’ En inderdaad: wie gaat graven in de mode- en meubelcollecties van grote merken uit de afgelopen jaren komt onvermijdelijk diezelfde, sterke beeldtaal tegen. Kartell bracht in 2015 een ode aan de jaren tachtig met een door Memphis geïnspireerde presentatie op de Milan Design Week, waar ze een collectie vazen en krukken van de hand van Sottsass lieten zien. Een jaar eerder kwam Adidas met een speciale editie sneaker in Memphiskleuren en -prints.
‘Er komen nog steeds nieuwe generaties bij die vallen voor de speelse, kleurrijke designs,’ zegt Bianchi Albrici. Dat die jonge fans er hun eigen draai aan geven, blijkt niet alleen uit de Instagram van Raquel Cayre, die foto’s van Memphisontwerpen moeiteloos afwisselt met jarenzestiginterieurs, Bauhausmeubels en postmoderne architectuur. Ook jonge designers laten zich inspireren door het werk van Sottsass en zijn vrienden, maar voegen nieuwe materialen en technieken toe. Design zonder grenzen of regels: precies volgens het gedachtengoed van Memphis.
